Luật Hammurabi
(khoảng năm 1700 TCN)
Lưu ý: Bộ luật Hammurabi là sự tổng hợp của gần ba trăm bộ luật về mọi khía cạnh của cuộc sống. Có thể học được nhiều điều về cuộc sống và lý tưởng của người Lưỡng Hà thông qua những định luật này. Cần lưu ý rằng chúng ta không thể chắc chắn rằng những luật này được thực thi tốt như thế nào, nhưng có thể nói rằng một vị vua quyền lực ở Lưỡng Hà cổ đại nghĩ rằng đây là những luật sẽ hướng dẫn một xã hội công bằng. Bộ luật này không phải là một bộ luật hoàn toàn mới, mà là sự biên soạn và sửa đổi các bộ luật trước đây của người Sumer và người Akkad.
Lời mở đầu:
. . . Khi Marduk (Thần Babylon) phái ta đến cai trị dân chúng và giúp đỡ đất nước, ta đã thiết lập luật pháp và công lý bằng ngôn ngữ của đất nước và thúc đẩy phúc lợi của người dân. Vào thời điểm đó, ta quyết định:
Sự công bằng
1. Nếu một người tố cáo người khác, buộc tội người đó về tội giết người, nhưng không chứng minh được thì người tố cáo sẽ bị xử tử.
2. Nếu người nào tố cáo kẻ khác đặt bùa cho mình mà không chứng minh được thì bị cáo xuống sông thiêng, lao xuống sông thiêng, nếu sông thiêng chinh phục mình thì người tố cáo. anh ta sẽ sở hữu ngôi nhà của mình. Nếu dòng sông thiêng liêng cho thấy anh ta vô tội và anh ta được cứu, người tố cáo anh ta sẽ bị xử tử.
3. Nếu một người đàn ông làm chứng gian dối trong một vụ án, hoặc không thiết lập lời khai mà anh ta đã đưa ra, nếu vụ án đó liên quan đến tính mạng, thì người đàn ông đó sẽ bị xử tử.
4. Nếu một người đàn ông làm chứng gian dối về ngũ cốc hoặc tiền bạc, thì anh ta sẽ tự mình chịu hình phạt áp dụng trong vụ án.
5. Nếu một thẩm phán tuyên án, đưa ra quyết định, đưa ra phán quyết được ký và đóng dấu hợp lệ, và sau đó thay đổi bản án của mình, họ sẽ gọi thẩm phán đó giải trình về việc thay đổi bản án mà anh ta đã tuyên. Anh ta sẽ phải trả gấp mười hai hình phạt trong bản án đó. Và trong hội đồng, họ sẽ trục xuất người ấy khỏi ghế thẩm phán của mình.
Bất động sản
6. Nếu người nào lấy trộm đồ của chùa, hoặc nhà, người đó sẽ bị xử tử. Ai đã nhận tài sản trộm cắp từ mình sẽ bị xử tử.
14. Nếu một người đàn ông đã đánh cắp một đứa trẻ, anh ta sẽ bị xử tử.
22. Nếu một người đàn ông ăn cướp và bị bắt, người đó sẽ bị xử tử.
23. Nếu tên cướp không bị bắt, người bị cướp sẽ trước sự chứng giám của thần, tuyên bố thành từng khoản về sự mất mát của mình, thành phố và thống đốc có thẩm quyền về vụ cướp đã xảy ra sẽ bồi thường cho anh ta bất cứ điều gì đã mất.
24. Nếu người đó đã mất mạng, thành phố và thống đốc sẽ trả (một pound) bạc cho những người thừa kế của anh ta.
26. Nếu một viên quan thu thuế hoặc sĩ quan, người đã được giao nhiệm vụ phục vụ nhà vua, không thực thi hoặc thuê người thay thế mình, viên quan thu thuế hoặc sĩ quan đó sẽ bị xử tử và người thay thế được thuê kia sẽ thế chỗ.
Thủy lợi
53. Nếu người nào lơ là việc duy tu, không gia cố đê, đê bị vỡ và nước cuốn mất ruộng đồng, thì người có đê bị vỡ phải thay thóc bị hư hại.
54. Nếu anh ta không thể thay thế ngũ cốc, họ sẽ bán anh ta và hàng hóa của anh ta và những người nông dân có ngũ cốc bị trôi đi sẽ chia tiền bán được.
Buôn bán
88. Nếu một thương gia cho mượn ngũ cốc với lãi suất, cứ một gur , anh ta sẽ nhận được trên một trăm sila dưới dạng tiền lãi (33%) ; nếu anh ta cho vay tiền với lãi suất, đối với một shekel bạc, anh ta sẽ nhận được 1/5 shekel dưới dạng tiền lãi.
104. Nếu một thương gia giao cho đại lý ngũ cốc, len, dầu, hoặc bất kỳ loại hàng hoá nào để giao dịch, đại lý sẽ ghi giá trị và trả lại tiền cho thương nhân. Người đại diện phải nhận một biên lai niêm phong cho số tiền mà anh ta đưa cho người bán.
105. Nếu người đại diện bất cẩn và không nhận số tiền mà anh ta đã giao cho người bán, số tiền không được nhận sẽ không được chuyển vào tài khoản của anh ta.
108. Nếu người bán rượu không lấy ngũ cốc làm giá của đồ uống mà lấy tiền quá đắt, hoặc nếu cô ta đong đồ uống nhỏ hơn lượng ngũ cốc quy định, họ sẽ gọi người bán rượu đó tính toán và ném cô ta vào trong nước [ở đây nói đến việc thanh toán đồ uống bằng ngũ cốc hay bằng tiền]
109. Nếu những nhân vật xấu tụ tập trong nhà của một người bán rượu và cô ấy không bắt họ và đưa họ vào cung điện, người bán rượu đó sẽ bị xử tử.
110. Nếu một nữ tu sĩ không sống trong tu viện mở quán rượu hoặc vào quán rượu để uống, họ sẽ thiêu người phụ nữ đó.
117. Nếu một người đàn ông mắc nợ và bán vợ, con trai, con gái của mình, hoặc ràng buộc họ để phục vụ, trong ba năm, họ sẽ làm việc trong nhà của người mua chủ của họ; trong năm thứ tư, họ sẽ được tự do.
Gia đình
129. Nếu vợ của một người đàn ông bị bắt gặp đang vụng trộm với một người đàn ông khác, người ta sẽ trói và ném họ xuống nước. Nếu chồng của người phụ nữ muốn tha vợ, cô ta sẽ thành người hầu của anh ta.
130. Nếu một người nam đã cưỡng đoạt người vợ đã hứa hôn của người khác, là một trinh nữ, khi còn sống trong nhà của cha mình, và bị bắt quả tang, người đó sẽ bị xử tử, người phụ nữ sẽ được tự do.
131. Nếu một người đàn ông đã buộc tội vợ mình nhưng cô ấy không bị bắt quả tang vụng trộm với người đàn ông khác, cô ấy sẽ nhân danh thượng đế tuyên thệ và trở về nhà của mình.
138. Nếu một người đàn ông muốn ly hôn với người vợ chưa sinh con cho anh ta, anh ta sẽ đưa cho cô ấy một khoản tiền tương đương với tiền cưới cô ấy, và anh ta sẽ trả lại của hồi môn mà cô ấy đã mang từ nhà của cha cô ấy. Sau đó anh ta có thể ly hôn với cô ấy.
141. Nếu vợ của người đàn ông đang ở nhà chồng, cố chấp đi ra ngoài, làm việc dại dột, bỏ về nhà cô ấy, coi thường chồng mình, thì anh ta có thể truy tố vợ. Nếu chồng cô ấy nói “Tôi ly hôn với cô ấy”, cô ấy sẽ tự ra đi. Anh ta sẽ không cho cô ấy thứ gì như cái giá phải trả của cô ấy khi ly hôn. Nếu chồng cô ấy nói “Tôi sẽ không ly hôn với cô ấy” thì anh ấy có thể lấy một người phụ nữ khác làm vợ. Còn người vợ kia sẽ sống như nô lệ trong nhà chồng.
142. Nếu một người phụ nữ đã ghét chồng và đã nói: “Bạn không được sở hữu tôi”, quá khứ của cô ấy sẽ được hỏi về những gì cô ấy thiếu thốn. Nếu cô ấy đã kín đáo, không có phó mặc, và chồng của cô ấy đã ra ngoài, và đã rất coi thường cô ấy, người phụ nữ đó không có gì đáng trách. Cô ấy sẽ được ly hôn và trở về nhà cha cô ấy.
143. Nếu cô ấy không kín đáo, đã ra ngoài, phá hoại nhà cửa, coi thường chồng mình, cô ấy sẽ bị dìm chết.
150. Nếu một người đàn ông đã tặng ruộng, vườn, nhà, hoặc hàng hóa cho vợ mình, đã tặng cho vợ, thì các con của cô ấy, sau khi chồng chết, không được tranh chấp quyền của cô ấy. Người mẹ sẽ để lại nó sau khi chết cho đứa con mà bà yêu thương nhất. Cô ấy sẽ không để nó cho người ngoài.
153. Nếu vợ của một người đàn ông, vì lợi ích của người khác, đã khiến chồng mình bị giết, người đàn bà đó sẽ bị xử trảm.
154. Nếu một người đàn ông phạm tội loạn luân với con gái mình, người đó sẽ bị trục xuất khỏi thành phố.
155. Nếu một người đàn ông đã hứa hôn cho con trai mình và con trai của anh ta đã biết cô ấy. Và sau đó người đàn ông bị phát hiện nằm trong lòng cô ấy, anh ta sẽ bị bóp cổ và cô ấy sẽ bị ném xuống nước.
156. Nếu một người đàn ông đã hứa hôn một người con gái cho con trai mình, và con trai của anh ta không biết cô ấy, và người đàn ông đó lại được lòng của cô ấy, thì cô ấy sẽ trả một nửa mina bạc và tất cả của hồi môn lại cho nhà cha cô ấy. Sau đó người chồng mà cô ấy chọn sẽ kết hôn với cô ấy.
159. Nếu một người đàn ông đã mang lễ vật đến nhà cha vợ mình và đã trao sính lễ, lại mong muốn một người phụ nữ khác và nói với cha vợ: “Tôi sẽ không lấy con gái của ông”. Cha của người con gái đó sẽ lấy hết những gì đã được đưa đưa cho ông ấy. [hiểu đơn giản là hủy hôn thì sẽ mất luôn sính lễ]
168. Nếu một người đàn ông công khai truất quyền thừa kế của con trai mình và nói với các thẩm phán: “Tôi sẽ truất quyền thừa kế của con trai tôi”, các thẩm phán sẽ thẩm vấn hồ sơ của anh ta, và nếu người con trai không phạm tội đủ nghiêm trọng để xử anh ta không xứng làm con, người cha không thể cắt đứt quan hệ cha con.
170. Nếu vợ một người sinh con cho anh ta và người hầu gái của anh ta sinh con cho anh ta, và người cha trong suốt cuộc đời của anh ta nói với những đứa trẻ mà người hầu gái đã sinh cho anh ta rằng: “Các con của tôi” và xem chúng giống như các con của vợ anh ta. Sau khi người cha chết, con của vợ và con của người hầu gái được chia đều tài sản của người cha. Con trai của người vợ có quyền lựa chọn sự phân chia.
Chấn thương cá nhân
195. Nếu người con trai đánh cha, họ sẽ chặt tay anh ta.
196. Nếu một người phá hủy con mắt của người khác, họ sẽ phá hủy con mắt của anh ta.
197. Nếu anh ta làm gãy xương người khác, họ sẽ làm gãy xương anh ta.
198. Nếu anh ta làm mù mắt của một tiện dân hoặc làm gãy xương của một tiện dân, anh ta sẽ phải trả một mina bạc. [tiện dân là người thuộc đẳng cấp thấp hơn nhưng không phải nô lệ]
199. Nếu anh ta làm mù mắt nô lệ của một người đàn ông khác hoặc làm gãy xương một nô lệ của một người đàn ông khác, anh ta sẽ phải trả một nửa giá của người nô lệ kia.
200. Nếu một người đàn ông làm gãy răng của một người cùng đẳng cấp với mình, thì họ sẽ nhổ lại chiếc răng của anh ta.
201. Nếu anh ta nhổ răng của một tiện dân, anh ta sẽ phải trả một phần ba mina bạc.
209. Nếu một người đàn ông có đã đánh một người phụ nữ tự do có con, và khiến cô ấy sẩy thai, anh ta sẽ trả mười shekel cho việc sẩy thai của cô ấy.
210. Nếu người phụ nữ đó chết , con gái của anh ta sẽ bị giết.
211. Nếu bằng một cú đánh mà anh ta làm cho con gái của người cầu hôn bị sẩy thai, anh ta sẽ trả năm shekel bạc.
212. Nếu người phụ nữ đó đã chết, anh ta sẽ trả một nửa mina bạc.
213. Nếu anh ta đánh một nữ nô lệ của người tự do và khiến cô ta bị sẩy thai, anh ta sẽ trả hai shekel bạc.
214. Nếu nữ nô lệ đó đã chết, anh ta sẽ trả một phần ba mina bạc.
Bác sĩ và sơ suất
215. Nếu một bác sĩ phẫu thuật cho một người đàn ông để cắt đứt vết thương bằng một cây mác đồng và cứu sống người đó, hoặc nếu anh ta mở áp xe trong mắt một người đàn ông bằng một mác đồng và cứu mắt người đó, anh ta sẽ nhận được mười shekel bạc.
216. Nếu đó là một tiện dân, anh ta sẽ nhận được năm shekel.
217. Nếu đó là một nô lệ, chủ nô sẽ trả hai shekel.
218. Nếu một thầy thuốc mổ cho một người đàn ông vì một vết thương đứt lìa bằng một cây mác đồng và gây ra cái chết của người đàn ông, hoặc phá hủy mắt của người đàn ông, họ sẽ chặt tay anh ta.
219. Nếu một bác sĩ phẫu thuật cho một nô lệ vì vết thương nặng và gây ra cái chết của anh ta, anh ta sẽ đền một nô lệ có giá trị tương đương.
Luật xây dựng
229. Nếu một người thợ xây nhà cho người ta mà không chất lượng, và căn nhà do anh ta xây đổ sập làm chủ ngôi nhà chết, thì người thợ xây ấy sẽ bị xử tử.
233. Nếu một người thợ xây nhà cho một người mà công trình xây dựng không chất lượng, và tường bị nứt, thì người thợ xây đó phải tự gia cố bức tường đó bằng chi phí của mình.
Quy định về tài sản và tiền lương
244. Nếu một người đã thuê một con bò, hoặc một con lừa, mà sư tử lại giết nó trên đồng hoang, thì phải bồi thường chủ sở hữu phần thiệt hại.
245. Nếu một người đã thuê một con bò và gây ra cái chết của nó, do bất cẩn hoặc cố ý, thì người đó sẽ đền con bò cho chủ sở hữu.
249. Nếu một người thuê một con bò, và thần đã đánh nó chết [sét đánh], người đã thuê con bò sẽ làm bản tuyên thệ [lời khai] và được miễn tội.
250. Nếu một con bò đi hoang và húc một người đàn ông, và gây ra cái chết của anh ta, thì không thể kiện chủ sở hữu được.
251. Nếu con bò của một người đàn ông có sừng dài và trông nguy hiểm, và anh ta đã không làm giảm bớt sừng của nó, hoặc bỏ mặc con bò, và sau đó bò đã húc chết một người tự do, chủ sở hữu sẽ trả một nửa mina bạc.
257. Nếu một người đàn ông thuê một người làm công, anh ta sẽ trả cho người đó tám gur thóc mỗi năm.
258. Nếu một người đàn ông thuê một người chăn gia súc, anh ta sẽ trả cho người đó sáu gur thóc mỗi năm.
268. Nếu một người đàn ông thuê bò để đập lúa, thì mỗi ngày anh ta phải trả hai mươi sila thóc.
282. Nếu một nô lệ đã nói với chủ mình rằng: “Ông không phải là chủ của tôi”, thì người chủ sẽ mang nộ lệ của anh ta đến, và chủ sẽ cắt tai anh ấy.
Chú thích :
Luật Hummurabi chia xã hội thành các đẳng cấp từ cao xuống thấp là Người ưu tú, Người tự do, Tiện dân, Nô lệ. Trong mỗi đẳng cấp lại chia ra người đàn ông, người đàn bà. Người đàn ông thì có địa vị cao hơn đàn bà. Nếu luật chép Người Đàn Ông, nên hiểu nghĩa đầu tiên là Người đàn ông ưu tú, rồi hiểu rộng ra là một người thuộc tầng lớp ưu tú.
Nguồn : www.wright.edu. Dịch, hiệu đính, chú thích : nguoilytuong90
