Ảnh: Chiếc Cessna-172 B Skyhawk của Mathias Rust ở Quảng trường Đỏ.
Phi công nghiệp dư 19 tuổi người Tây Đức (Cộng hoà Liên bang Đức) Mathias Rust (áo cam) tự lái máy bay dân dụng loại nhỏ Cessna bay vào không phận Liên Xô, vượt hàng ngàn cây số và bay đảo trên bầu trời Moscow nhiều vòng trước khi đáp xuống Quảng trường Đỏ.
Đáng chú ý là cậu thanh niên đã vượt qua hàng phòng không vốn được cho là bất khả xâm phạm, hạ cánh ở vùng cấm bay và là trái tim, biểu tượng tinh thần của Liên Xô, đã có tác động rất lớn đến quốc phòng của nước này. Mãi 2 tiếng sau khi cậu ta hạ cánh và chờ đợi thì quân đội mới đến giải cậu đi.
Ngày 28/05/1987, đúng vào “ngày Chiến sĩ Biên phòng” Liên Xô, Rust khởi hành với báo cáo cho Điều khiển không lưu Phần Lan là đi Stockholm, cất cánh 12:21 giờ Đông Âu. Tuy nhiên sau một số liên lạc với điều khiển không lưu thì Rust chuyển bay về hướng đông, hạ độ cao bay ở 200 m và tắt máy liên lạc. Điều khiển không lưu Phần Lan cố gắng liên lạc để tránh đi vào tuyến hàng không Helsinki – Moskva nhộn nhịp nhưng không thành. Radar không lưu mất dấu Rust ở gần Espoo.
Trong khi đó Rust bay qua biên giới Phần Lan – Liên Xô hướng đến Leningrad, và từ đó bay dọc tuyến đường sắt đến Moskva. Lúc 14:29 Rust bị Lực lượng tên lửa phòng không Liên Xô (PWO) phát hiện, không trả lời tín hiệu truy vấn nhận dạng bạn thù IFF (Identification friend or foe), nhưng không có lệnh khai hỏa được trực tiếp phát ra, do có chuyện nhiều chuyến bay trả lời sai hoặc không trả lời IFF. Trên truyền hình cho thấy 2 máy bay chiến đấu Su-15 đã bay song song với chiếc Cessna, nhưng không có quyết định nào được thực hiện.
Cuối cùng sau khoảng 5,5 giờ bay Rust tới Moskva lúc 18:15, lượn nhiều vòng trên Quảng trường Đỏ và điện Kremlin tìm nơi đáp. Đến 18:40 Rust đã đáp xuống bến trolleybus, lăn bánh 100 m và dừng ở quảng trường Dốc Vasilevsky gần Nhà thờ thánh Vasily. Một may mắn cho Rust là hôm đó đường dây điện của trolleybus được tháo dỡ bảo dưỡng và sau đó 2 ngày mới lắp lại.
Sau hạ cánh một số người đến hỏi chuyện Rust, trong đó có cả cảnh sát Liên Xô, bày tỏ ngạc nhiên khi biết Rust đến từ Tây Đức. Rust cho biết ông hành động vì “hòa bình thế giới” và “sự hiểu biết giữa hai dân tộc chúng ta”, nhưng quan trọng là để “cho vui”.
Dường như ban đầu Rust dự định hạ cánh bên trong cấm thành Kremli, nhưng sau đó lo ngại sự kiện sẽ bị an ninh Liên Xô giấu kín, nên đã chuyển sang hạ cánh ở Quảng trường Đỏ, thay đồ và đã phải đợi bắt giữ.
Rust bị bắt và chuyển tới KGB. Ngày 2/9/1987 Tòa án Tối cao Liên Xô xét xử Rust, và ngày 04/09 kết án 4 năm tù giam về hành vi nhập cảnh bất hợp pháp, vi phạm quy tắc giao thông hàng không quốc tế, và có tính côn đồ nặng do việc hạ cánh trên cầu có thể làm bị thương người.
Sau khi thụ án tù 14 tháng (432 ngày) trong nhà tù Lefortovo ở Moskva, ngày 03/08/1988 Rust được thả theo lệnh ân xá thiện chí của Chủ tịch Đoàn Chủ tịch Xô viết Tối cao Liên Xô Andrei Gromyko, và trục xuất trở về Tây Đức.
Chuyến bay của Rust khiến nhiều quan chức cấp cao Liên Xô bị sa thải (Tổng bí thư M. Gorbachev tận dụng tối đa vụ tai tiếng này để thanh trừng các tướng lĩnh quân đội có ý chống lại cuộc cải tổ do ông khởi xướng), trong đó có Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Nguyên soái Sergei Sokolov, Tư lệnh Không quân Liên Xô phi công hạng ACE cựu chiến binh Thế chiến II Nguyên soái Alexander Koldunov.
Thậm chí, hai sĩ quan là thượng tá Karpes (Sư đoàn trưởng Sư đoàn Phòng không không quân biên giới) và thiếu tá Chenukh (Trợ lý Sư đoàn trưởng) bị truy tố trước toà án binh, nhận mức án 5 năm tù và 4 năm tù.
