Nhắc đến những cuộc giao tranh Việt Mỹ, nhiều người sẽ nhắc ngay đến cuộc Chiến tranh Việt Nam. Nhưng ít ai biết được rằng, cuộc giao tranh đầu tiên giữa Việt-Mỹ đã diễn ra từ trước đó rất lâu.
USS Saginaw là một tàu chiến hơi nước bánh guồng nhỏ của hải quân Mỹ, hạ thủy năm 1859.
USS Saginaw dài 47 mét, nặng 460 tấn và thủy thủ đoàn 50 người. Vũ khí ban đầu có 4 pháo nòng trơn: một khẩu bắn đạn 50 cân Anh (23 kg), một khẩu bắn đạn 32 cân (15 kg), 2 khẩu bắn đạn 24 cân (11 kg).
Năm 1862, tàu nhận nhiệm vụ trấn áp hải tặc dọc bờ biển Trung Quốc. Một tàu buôn hơi nước tên Myrtle bị mất tích ở khu vực biển Nam Trung Bộ của Việt Nam, nên thuyền trưởng USS Saginaw ra lệnh vòng xuống đó tìm kiếm.
Không hề biết về cuộc xâm lược của Pháp và Tây Ban Nha khi đó, ngày 31/7/1862, đô đốc John Schenck cho tàu ghé vào cảng Qui Nhơn để hỏi quan chức địa phương. Quân Nguyễn ở cảng dường như không phân biệt được quốc kỳ Mỹ, nên pháo đài chính nổ súng vào tàu ở khoảng cách 600 thước Anh (chừng 548 mét).
Khi cột nước đầu tiên tung lên gần tàu, thuyền trưởng vội ra lệnh treo thêm cờ trắng (biểu thị vị thế trung lập). Khổ nỗi, người trong pháo đài không hiểu ý nghĩa hành động đó nên tiếp tục….bắn :v USS Saginaw vội quay đầu rút ra xa và nã pháo đáp trả.
Hai bên đấu pháo được độ 20 phút thì quân Nguyễn thua, một vụ nổ nhỏ từ bên trong đã khiến pháo đài bất động. Người Mỹ phán đoán có thể nòng pháo quá nóng nên bọc thuốc phóng đã nổ tung ngay khi nhồi vào, giết chết những người xung quanh. Tuy nhiên USS Saginaw vẫn tiếp tục bắn trong 30 phút sau đó, cho đến khi pháo đài sập hoàn toàn mới bỏ đi. Tàu không chịu thiệt hại gì.
